Το Εθνικό Παρατηρητήριο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης είναι ένας σύγχρονος θεσμός που αποσκοπεί στην παρακολούθηση και στην αποτίμηση της πορείας της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης με συμμετοχικές διαδικασίες και στην υποστήριξη της χάραξης και της εφαρμογής σχετικών πολιτικών που τεκμηριώνονται βάσει δεδομένων.
Το Εθνικό Παρατηρητήριο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης συμβάλει στην επίσπευση και στην επίτευξη των στόχων της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, μέσω:
Η συμμετοχική διακυβέρνηση και ο κοινωνικός διάλογος αποτελούν βασικούς πυλώνες της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και ενισχύονται μέσω της ίδρυσης Τοπικών Παρατηρητηρίων και της συνεργασίας με τις Εδαφικές Περιφερειακές Επιτροπές Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, οι οποίες προάγουν τη διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες. Το Εθνικό Παρατηρητήριο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ των δομών διακυβέρνησης και των τοπικών φορέων, παρέχοντας επιστημονική τεκμηρίωση και προτάσεις πολιτικής.
Το Εθνικό Παρατηρητήριο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης συστάθηκε με τον Νόμο 4872/2021 (ΦΕΚ 247/Α/10.12.2021) ο οποίος αφορά στο θεσμικό πλαίσιο της Ειδικής Υπηρεσίας Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και οι αρμοδιότητές του αναφέρονται στο αρ. 8 της Απόφασης με Αριθμ. 653 «Αναδιάρθρωση της Ειδικής Υπηρεσίας Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και αντικατάσταση των υπουργικών αποφάσεων υπ’ αρ. 45903/04.05.2022 (Β’ 2303) και υπ’ αρ. 25544/21.03.2023 (Β’ 1957)» (ΦΕΚ 462/Β/24-1-2024).
Το Σύστημα Δεικτών του Εθνικού Παρατηρητηρίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης
Με σκοπό την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των πολιτικών μετάβασης, το Εθνικό Παρατηρητήριο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης ανάπτυξε και εφαρμόζει το Σύστημα Δεικτών της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης που συνιστά ένα πολυδιάστατο, πολυεπίπεδο, σύνθετο αλλά και αναλυτικό εργαλείο που έχει ως αφετηρία την επίτευξη της παρακολούθησης των στόχων της δίκαιης μετάβασης με ολιστικό τρόπο περιλαμβάνοντας όλες τις διαστάσεις της μετάβασης, που αναπτύσσονται στην Οικονομική Ανάπτυξη, στην Κοινωνική Συνοχή, Στο Περιβάλλον και στη Συμμετοχική Διακυβέρνηση.
Μέσα από μετρήσιμα δεδομένα, το Σύστημα Δεικτών αποτυπώνει τις επιπτώσεις στην παραγωγή, την απασχόληση, την κοινωνική συνοχή και το περιβάλλον, αξιοποιώντας διοικητικά συστήματα, θεσμικά μητρώα, δημόσιες βάσεις δεδομένων, στατιστικές και πρωτογενείς έρευνες. Απώτερος στόχος του Συστήματος Δεικτών του Παρατηρητηρίου ΔΑΜ είναι να στηρίξει το σχεδιασμό πολιτικών και τη λήψη αποφάσεων βάσει αποτελεσμάτων (Evidence Based Policy Making), τόσο για τους δημόσιους φορείς και την πολιτεία όσο και για κάθε ενδιαφερόμενο ιδιωτικό φορέα ή επενδυτή.
Μπορείτε να πλοηγηθείτε στο Σύστημα Δεικτών:
Το Εθνικό Παρατηρητήριο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης λαμβάνει υπόψη και εναρμονίζεται με το ευρύτερο εθνικό και ευρωπαϊκό πλαίσιο στρατηγικών, πολιτικών, κανονισμών και εξελίξεων βιώσιμης ανάπτυξης, επιχειρηματικότητας και καινοτομίας, κλιματικής αλλαγής, ψηφιακής και πράσινης μετάβασης, κοινωνικής συνοχής, απασχόλησης και ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού.
Συγκεκριμένα, η διασύνδεση του Συστήματος Δεικτών ΔΑΜ με τις Εθνικές Στρατηγικές αποτελεί βασικό εργαλείο για τη λειτουργική διασύνδεση των εθνικών αναπτυξιακών προτεραιοτήτων με τη διαδικασία παρακολούθησης της μετάβασης. Η αντιστοίχιση αυτή δεν περιορίζεται σε τυπική αποτύπωση συμβατότητας αλλά εστιάζει στις πραγματικές αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στις δημόσιες πολιτικές και στα αναμενόμενα αποτελέσματα σε κάθε διάσταση της μετάβασης.
Επιπλέον, το Σύστημα Δεικτών έχει αναπτυχθεί σε συνάρτηση με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πλαίσια αξιολόγησης πολιτικών μετάβασης και βιωσιμότητας, προκειμένου να διασφαλιστεί η συγκρισιμότητα, η μεθοδολογική συνοχή και η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.
Το Σύστημα Δεικτών βασίζεται σε ένα πολυσύνθετο πλέγμα πηγών δεδομένων που συνδυάζει διοικητικά πληροφοριακά συστήματα, θεσμικά μητρώα, βάσεις δεδομένων δημόσιων φορέων, εξειδικευμένες μελέτες, επίσημες στατιστικές και πρωτογενείς έρευνες. Η αρχιτεκτονική αυτή διασφαλίζει την αξιοπιστία, τη συχνότητα ενημέρωσης και τη συγκρισιμότητα των δεικτών, επιτρέποντας την παρακολούθηση τόσο των κοινωνικοοικονομικών όσο και των περιβαλλοντικών διαστάσεων της μετάβασης.
Αρκετοί δείκτες του Συστήματος έχουν σύνθετο ή περιληπτικό χαρακτήρα, γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη χρήση συνδυαστικών μεθόδων μέτρησης και τεκμηρίωσης. Σε πολλές περιπτώσεις, οι επιμέρους υποδείκτες τροφοδοτούνται από διαφορετικές πηγές δεδομένων, όπως πληροφοριακά συστήματα και βάσεις δεδομένων δημόσιων φορέων, αποτελέσματα μελετών και ερευνών πεδίου.
Συνοπτική εικόνα για τις πηγες τροφοδότησης του συστήματος Δεικτών μπορείτε να έχετε με πλοήγηση στο ακόλουθο σχήμα:
Ενώ αναλυτικότερα με πλοήγηση στο ακόλουθο σχήμα:
